Zamek Kamieniec
Do zamku Kamieniec zawitaliśmy latem 2017 roku. Wracaliśmy z Bieszczadów do domu i szkoda było nie zajrzeć do tego miejsca. Już na samym początku wpisu powiem jedno, BYŁO WARTO! właśnie, był pierwowzorem zamku opisanego w tej komedii. Pomysł utworu zrodził się w 1829 r., kiedy to ówczesny kapitan armii napoleońskiej, hrabia Aleksander Fredro dzięki małżeństwu z Zofią Jabłonowską, został właścicielem zamku odrzykońskiego. Przeglądając archiwalia swego majątku, natrafił na akta procesowe właścicieli zamku z pierwszej połowy XVII wieku. W dokumencie tym znajduje się historia poprzednich właścicieli. Budowla była własnością dwóch skłóconych ze sobą rodów: Firlejów (dolna część zamku) i Skotnickich (górna część).
Do zamku Kamieniec zawitaliśmy latem 2017 roku. Wracaliśmy z Bieszczadów do domu i szkoda było nie zajrzeć do tego miejsca. Już na samym początku wpisu powiem jedno, BYŁO WARTO! właśnie, był pierwowzorem zamku opisanego w tej komedii. Pomysł utworu zrodził się w 1829 r., kiedy to ówczesny kapitan armii napoleońskiej, hrabia Aleksander Fredro dzięki małżeństwu z Zofią Jabłonowską, został właścicielem zamku odrzykońskiego. Przeglądając archiwalia swego majątku, natrafił na akta procesowe właścicieli zamku z pierwszej połowy XVII wieku. W dokumencie tym znajduje się historia poprzednich właścicieli. Budowla była własnością dwóch skłóconych ze sobą rodów: Firlejów (dolna część zamku) i Skotnickich (górna część).
Piotr Firlej – daleki pierwowzór Cześnika dokuczał Janowi Skotnickiemu – pierwowzorowi Rejenta, za co ten skierował rynny na jego zabudowania. Wtedy Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom położył dopiero ślub zawarty w 1630 przez wojewodzica Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką.
Piotr Firlej – daleki pierwowzór Cześnika dokuczał Janowi Skotnickiemu – pierwowzorowi Rejenta, za co ten skierował rynny na jego zabudowania. Wtedy Firlej napadł na jego robotników naprawiających mury górnego zamku i zniszczył przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, ale kres ich długoletnim zatargom położył dopiero ślub zawarty w 1630 przez wojewodzica Mikołaja Firleja z kasztelanką Zofią Skotnicką.
Zamek ten to bardzo ciekawe miejsce. Większość ludzi kojarzy go, jako zamek w Odrzykoniu. Okazuje się jednak, ze obiekt ten zlokalizowany jest na pograniczu Odrzykonia i Korczyny. A jego oficjalnym adresem jest Korczyna właśnie (zamek wysoki stoi w Odrzykoniu, zamek niższy w Korczynie). Zamek już od dawna inspirował. Obecny jest w literaturze i w sztuce. Najbardziej znane nawiązanie do zamku to Zemsta Aleksandra Fredro.
Ale zacznijmy od początku… Pierwsza wzmianka o zamku w Odrzykoniu pochodzi z 1348 (dokument lokacyjny wsi Osobnica koło Jasła). Zamek powstał więc za panowania Kazimierza Wielkiego. W 1396 za zasługi w obronie Wilna zamek otrzymał rycerz Klemens z Moskorzewa herbu Pilawa, który zbudował wtedy zamek górny i przedzamcze wschodnie zamienione później na zamek średni. Następna przebudowa została dokonana w XV wieku przez potomków Klemensa Kamienieckich i dotyczyła głównie zamku średniego.
Dotychczas zamek miał charakter czysto obronny, dopiero kolejna przebudowa wniosła w założenie pewne elementy reprezentacyjne. Wiązało się to z nadbudowaniem trzeciej kondygnacji na zamku górnym. Piwnice i przyziemie miały charakter gospodarczy, piętro – mieszkalny a dobudowana najwyższa kondygnacja przyjęła charakterystyczny dla niej w zamkach średniowiecznych charakter reprezentacyjny.
Zamek ten to bardzo ciekawe miejsce. Większość ludzi kojarzy go, jako zamek w Odrzykoniu. Okazuje się jednak, ze obiekt ten zlokalizowany jest na pograniczu Odrzykonia i Korczyny. A jego oficjalnym adresem jest Korczyna właśnie (zamek wysoki stoi w Odrzykoniu, zamek niższy w Korczynie). Zamek już od dawna inspirował. Obecny jest w literaturze i w sztuce. Najbardziej znane nawiązanie do zamku to Zemsta Aleksandra Fredro.
Ale zacznijmy od początku… Pierwsza wzmianka o zamku w Odrzykoniu pochodzi z 1348 (dokument lokacyjny wsi Osobnica koło Jasła). Zamek powstał więc za panowania Kazimierza Wielkiego. W 1396 za zasługi w obronie Wilna zamek otrzymał rycerz Klemens z Moskorzewa herbu Pilawa, który zbudował wtedy zamek górny i przedzamcze wschodnie zamienione później na zamek średni. Następna przebudowa została dokonana w XV wieku przez potomków Klemensa Kamienieckich i dotyczyła głównie zamku średniego.
Dotychczas zamek miał charakter czysto obronny, dopiero kolejna przebudowa wniosła w założenie pewne elementy reprezentacyjne. Wiązało się to z nadbudowaniem trzeciej kondygnacji na zamku górnym. Piwnice i przyziemie miały charakter gospodarczy, piętro – mieszkalny a dobudowana najwyższa kondygnacja przyjęła charakterystyczny dla niej w zamkach średniowiecznych charakter reprezentacyjny.
Na przełomie XV i XVI wieku dotychczasowe dwuczłonowe założenie przedzielono dwoma murami w przedzamczu, miało to związek z rozwojem artylerii. Poszczególne części utworzone w ten sposób spełniały teraz różne funkcje – mieszkalne, warowne oraz gospodarcze. Zamek średni przeszedł w 1530 roku w ręce Bonerów. Później w ciągu wieków całość zamieniała właścicieli. W czasie potopu szwedzkiego zamek został uszkodzony, potem jeszcze wojska Rakoczego nadwerężyły mury. Od tego czasu zamek niszczał a w XIX był już w kompletnej ruinie. W takim stanie był zamek kiedy zwiedzał go Aleksander Fredro. W 1801 część zameku przejęli Potoccy, a w połowie XIX wieku znowu został podzielony. Zachodnia część zamku (z zamkiem górnym) była w posiadaniu rodu Starowieyskich herbu Biberstein, wschodnia z zamkiem średnim – Szeptyckich. W 1831, po powstaniu listopadowym, w ruinach zamieszkał obłąkany Jan Machnik z Dukli, który był pierwowzorem literackim powieści Król zamczyska Seweryna Goszczyńskiego.
Na przełomie XV i XVI wieku dotychczasowe dwuczłonowe założenie przedzielono dwoma murami w przedzamczu, miało to związek z rozwojem artylerii. Poszczególne części utworzone w ten sposób spełniały teraz różne funkcje – mieszkalne, warowne oraz gospodarcze. Zamek średni przeszedł w 1530 roku w ręce Bonerów. Później w ciągu wieków całość zamieniała właścicieli. W czasie potopu szwedzkiego zamek został uszkodzony, potem jeszcze wojska Rakoczego nadwerężyły mury. Od tego czasu zamek niszczał a w XIX był już w kompletnej ruinie. W takim stanie był zamek kiedy zwiedzał go Aleksander Fredro. W 1801 część zameku przejęli Potoccy, a w połowie XIX wieku znowu został podzielony. Zachodnia część zamku (z zamkiem górnym) była w posiadaniu rodu Starowieyskich herbu Biberstein, wschodnia z zamkiem średnim – Szeptyckich. W 1831, po powstaniu listopadowym, w ruinach zamieszkał obłąkany Jan Machnik z Dukli, który był pierwowzorem literackim powieści Król zamczyska Seweryna Goszczyńskiego.
W 1863 właściciel zamku górnego – Stanisław Starowieyski wydał w zamku ostatnie przyjęcie. Architekt Napoleon Nawarski wykonał pomiary architektoniczne, na podstawie których w 1885 stworzono projekt konserwacji zamku, podjęte na początku XX wieku. W 1894 odsłonięto na górnym zamku pomnik Tadeusza Kościuszki, ufundowany przez społeczność Odrzykonia w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej. W maju 1915 roku walki o pozycje wokół zamku toczył składający się głównie z Polaków austriacki 57 pułk piechoty. Obecnie lepiej zachowana jest część wschodnia i tam znajduje się wejście na teren dawnego zamczyska. Widoczne są pozostałości budynków mieszkalnych i kaplicy.W tej części zabytku mieści się małe muzeum urządzone przez pasjonata zamku i kolekcjonera Andrzeja Kołdera. Wśród eksponatów są militaria z dawnego arsenału zamkowego i pamiątki po kolejnych właścicielach, a także XIV-wieczny herb z drzwi zamkowych.
Zamek kamieniec na Facebok: TU
W 1863 właściciel zamku górnego – Stanisław Starowieyski wydał w zamku ostatnie przyjęcie. Architekt Napoleon Nawarski wykonał pomiary architektoniczne, na podstawie których w 1885 stworzono projekt konserwacji zamku, podjęte na początku XX wieku. W 1894 odsłonięto na górnym zamku pomnik Tadeusza Kościuszki, ufundowany przez społeczność Odrzykonia w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej. W maju 1915 roku walki o pozycje wokół zamku toczył składający się głównie z Polaków austriacki 57 pułk piechoty. Obecnie lepiej zachowana jest część wschodnia i tam znajduje się wejście na teren dawnego zamczyska. Widoczne są pozostałości budynków mieszkalnych i kaplicy.W tej części zabytku mieści się małe muzeum urządzone przez pasjonata zamku i kolekcjonera Andrzeja Kołdera. Wśród eksponatów są militaria z dawnego arsenału zamkowego i pamiątki po kolejnych właścicielach, a także XIV-wieczny herb z drzwi zamkowych.
Zamek kamieniec na Facebok: TU
